Ba Lan Tình trạng các đảng cộng sản Đông Âu sau Cách mạng 1989

Władysław Gomułka, trong thời kỳ được ưa chuộng nhất, ngày 24 tháng 10 năm 1956, nói chuyện với hàng trăm ngàn người ở Warszawa, kêu gọi họ chấm dứt biểu tình và trở lại làm việc.[3]

Đảng Công nhân Thống nhất Ba Lan (tiếng Ba Lan: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, PZPR) là tên gọi của đảng Cộng sản ở Ba Lan. Nó được thành lập qua đại hội đảng thống nhất của đảng Công nhân Ba Lan (Polska Partia Robotnicza, PPR) và đảng Xã hội chủ nghĩa Ba Lan (Polska Partia Socjalistyczna, PPS) từ 15 đến 21 tháng 12 năm 1948. Thiệt ra đây là việc đảng PPS bị nhập vào đảng PPR, bởi vì các cán bộ đảng PPS đã phản đối và bị loại trừ khỏi đảng. Ngoài ra một số đảng viên PPR bị cáo buộc thuộc thành phần "khuynh hữu dân tộc" như là Władysław GomułkaMarian Spychalski mà phản đối Liên Xô can thiệp vào nội bộ của nước Ba Lan, cùng các đồ đệ của họ, đã phải chịu chung một số phận. Người ta tin rằng, Joseph Stalin đã làm áp lực với Bolesław Bierut và Jakub Berman để buộc làm chuyện này. Theo ước tính, khoảng 25% các nhà xã hội chủ nghĩa đã bị gạt ra khỏi những sinh hoạt chính trị. Vào thời cực thịnh cuối thập niên 1970, đảng PZPR có tới 3,5 triệu đảng viên.

Công Đoàn Đoàn Kết, thiết quân luật

Tổng thống Hoa Kỳ George H. W. Bush (bên phải), Barbara Bush (bên trái) với Wałęsa (giữa) ở Warsaw, tháng 7 năm 1989.

Vào năm 1980, Ba Lan bước vào thời kỳ khủng khoảng kinh tế, phong trào đình công đòi tăng lương, phản đối chính sách kinh tế, chính trị, xã hội của nhà nước lan rộng khắp Ba Lan. Ủy ban Đình công Toàn Quốc đã ra tuyên bố thành lập tổ chức công đoàn lấy tên là Liên hiệp Công đoàn Độc Lập Đoàn Kết (Công đoàn Đoàn Kết), nhưng không được phép hợp thứ hóa với lý do là không phù hợp với hiến pháp. Đảng Cộng sản Ba Lan lo sợ đã cho tướng Wojciech Jaruzelski lên nắm quyền. Ông ta đã cho ban hành thiết quân luật vào ngày 13 tháng 12 năm 1981. Đến ngày 8 tháng 10 năm 1982 quốc hội ra nghị quyết cấm hoạt động và giải thể Công Đoàn Đoàn Kết.

Chính quyền phi cộng sản đầu tiên, đảng giải thể

Vào tháng 4 năm 1989, sau những nỗ lực của đảng Cộng sản thành lập một chính phủ quân đội thất bại, họ đã cho hợp pháp hóa Công đoàn Đoàn kết, thành lập một nghị viện thứ hai, cũng như cho bầu cử quốc hội vào ngày 4 tháng 6 năm 1989. Các ứng cử viên đối lập giành được tất cả các chỗ họ được phép cạnh tranh trong Hạ viện, trong khi tại Thượng viện họ chiếm 99 trong số 100 ghế.

Một chính phủ Phi Cộng sản mới, được lãnh đạo bởi thủ tướng Tadeusz Mazowiecki, một lãnh tụ Công đoàn Đoàn kết lập liên minh với đảng Nông dân Thống nhất và đảng Dân chủ, đã tuyên thệ nhậm chức vào tháng 9 năm 1989. Đây lần đầu tiên, kể từ 40 năm, có một chính quyền không thuộc đảng Cộng sản ở các nước Khối Đông Âu. Wojciech Jaruzelski từ bỏ chức vụ tổng thống Ba Lan năm 1990, được thay thế bởi Lech Wałęsa vào tháng 12 cùng năm.

Liên minh Dân chủ cánh Tả

Từ tháng 1 năm 1990, việc sụp đổ của đảng Cộng sản Ba Lan được xem như là không thể tránh khỏi. Ở khắp mọi nơi trong nước, dân chúng đã chiếm các tòa nhà của đảng. Vào ngày 29 tháng 1 năm 1990, hội nghị đảng lần thứ XI được tổ chức, dự định để tái tạo lại đảng. Sau cùng, Đảng đã tự giải tán, và một số thành viên quyết định thành lập 2 đảng Dân chủ Xã hội mới. Những người hoạt động cũ của Đảng lập nên đảng Dân chủ Xã hội của Cộng hòa Ba Lan (SdRP), dự tính là sẽ giữ các quyền lợi và bổn phận của đảng Cộng sản. Một số nhà hoạt động khác lập nên Liên minh Dân chủ Xã hội của Cộng hòa Ba Lan (USdRP), mà sau này đổi tên thành Liên minh Dân chủ Xã hội Ba Lan, sau nhập vào đảng Lao động Thống nhất. Đảng SdRP năm 1999 nhập vào đảng mới thành lập Liên minh Dân chủ cánh Tả, một đảng trung tả, hiện thời mạnh thứ 3 ở Ba Lan.

Vào tháng 10 năm 2002, một đảng mới có tên là Đảng Cộng sản Ba Lan được thành lập, vinh danh Stalin là người đã giải phóng các dân tộc và Kim Chính Nhật là lãnh tụ vĩ đại, tự cho là kế nghiệp đảng Cộng sản cũ.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tình trạng các đảng cộng sản Đông Âu sau Cách mạng 1989 http://www.bpb.de/themen/58LP1M,0,Die_Umsturzbeweg... http://books.google.com/books?id=j2PmEIYMsHUC http://www.coldwar.hu/html/en/publications/roundta... http://www.bpb.de/nachschlagen/lexika/18236/sozial... http://www.spiegel.de/politik/deutschland/0,1518,1... http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-13684238.htm... http://www.morgenpost.de/politik/article1928050/Wi... http://archiv2007.sozialisten.de/partei/geschichte... http://archiv2007.sozialisten.de/partei/geschichte... http://www.bmi.bund.de/cae/servlet/contentblob/151...